Damani Садржај Građa Stanište Razmnožavanje Filogenija i sistematika reda Reference Spoljašnje veze Мени за навигацију10.1023/A:1025504124129Hyracoidea16901HYRAO432927844308310096180675114000019810106315
Дамани
PliohyracidaeProcaviidaesisaraAfrikujugozapadnu AzijuglodarezečevestaništazecacmekstremiteteprstanoktimakopitokandžomdijastemaZubna formulaAfriciCrvenog moraAzijskom kontinentuArabijsko poluostrvostijenamadrvećastepebiljnom hranomlišćemzeljastim biljeminsektelarveželudacsimbiotskebakterijevarenjuBubrezivodužlijezdamaporodicamajedinkimužjakteritorijumjesecimladuncakonjamišaMiocenaBovidaekompetitivno bivaju isključeniekološke nišeAzijiEvropiPliocenasurlašimasluhakljoveEmbrithopodaDesmostyliarodavrste
Damani
Иди на навигацију
Иди на претрагу
| Damani Vremenski raspon: rani Eocen — danas | |
|---|---|
 | |
Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Animalia |
| Tip: | Chordata |
| Klasa: | Mammalia |
| Infraklasa: | Eutheria |
| Nadred: | Afrotheria |
| Red: | Hyracoidea Huxley, 1869 |
| familije | |
Pliohyracidae | |
Damani ili pećinari (Hyracoidea) su mali red placentalnih sisara, koji nastanjuje Afriku i jugozapadnu Aziju. Izgledom podsećaju na manje glodare ili zečeve, a nastanjuju različita staništa.
Садржај
1 Građa
2 Stanište
3 Razmnožavanje
4 Filogenija i sistematika reda
5 Reference
6 Spoljašnje veze
Građa
Damani su malih dimenzija i približno dostižu veličinu zeca. Dužina tijela se kreće između 30 i 60 cm. Imaju kratke ekstremitete, na prednjim nogama 4 prsta sa spljoštenim noktima nalik na kopito, a na zadnjim 3 prsta od kojih je jedan s kandžom. Od zuba, nedostaju im očnjaci umesto kojih postoji kratka dijastema. Zubna formula damana je:
1.0.4.3 |
2.0.4.3 |
Stanište
Od najranijeg perioda rasprostranjeni su samo u Africi, duž Crvenog mora na Afričkom i Azijskom kontinentu – Arabijsko poluostrvo. Hyracoidea neseljavaju različita staništa. Neki žive na stijenama, drugi u krošnji drveća, a postoje oni koji naseljavaju stepe. Na stijenama se uglavnom zavlače u šupljine, dok u stepama često naseljavaju prazne termitnjake. Hrane se biljnom hranom, lišćem, zeljastim biljem i sl., ali jedu i insekte i njihove larve.
Damani su na različite načine prilagođeni staništima koje neseljavaju. Zubima (kutnjacima) melju i sitne hranu. Imaju složen želudac i simbiotske bakterije koje im pomažu pri varenju. Bubrezi imaju sposobnost da zadržavaju vodu, što im omogućava da prežive sušne uslove. Na nogama imaju gumene jastučiće sa mnogobrojnim žlijezdama, a to im pomaže pri kretanju preko stijena.
Razmnožavanje
Žive u grupama ili porodicama od nekoliko jedinki, koje predvodi mužjak. Mužjak aktivno brani teritoriju koju zajednica naseljava. Ženka nosi mlade 7 do 8 mjeseci, a koti oko 4 mladunca, koji su polno zreli nakon 16 – 17 mjeseci. Mlađi mužjaci većinom žive solitarno, van područja koje kontroliše stariji mužjak, a pare se samo sa mlađim ženkama.
Filogenija i sistematika reda
Damani su se izdvojili kao grupa pre više od 40 miliona godina (tokom ranog Eocena), i tokom dugog vremenskog perioda su bili najbrojniji sisari herbivori u Africi. Najveće vrste su bile veličine konja, a najmanje veličine miša. Tokom Miocena dešava se radijacija šupljorogih goveda (Bovidae) i damani kompetitivno bivaju isključeni, oterani u prethodno marginalne ekološke niše. I pored toga, red ostaje bogat vrstama i široko rasprostranjen u Africi, Aziji i Evropi sve do kraja Pliocena.
Analize filogenetskog srodstva damana sa ostalim rodovima sisara daju dvojake rezultate. Prema jednom evolucionom scenariju, damani su najsrodniji surlašima (mamutima i slonovima), sa kojima dele pojedine karakteristike: postojanje noktiju, dobro razvijeno čulo sluha, kao i male kljove. Prema drugom scenariju, damani su sestrinska grupa kladi koja obuhvata redove surlaša, sirena i izumrlih Embrithopoda i Desmostylia[1]. Celokupna ova grupa anzvana je Subungulata.
Red damana obuhvata 2 familije, od kojih je samo jedna (Procaviidae) savremena, sa 3 roda i 4 vrste:
Dendrohyrax arboreus
Dendrohyrax dorsalis
Heterohyrax brucei
Procavia capensis
Reference
^ Asher, R.J., Novacek, M.J., Geisher, J.H. (2003). „Relationships of endemic African mammals and their fossil relatives based on morphological and molecular evidence”. J. Mamm. Evol. 10: 131—194. doi:10.1023/A:1025504124129. CS1 одржавање: Вишеструка имена: списак аутора (веза)
Spoljašnje veze
 | Damani на Викимедијиној остави. |
Категорија:
- Дамани
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.480","walltime":"0.701","ppvisitednodes":"value":4507,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":20289,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":2990,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":26,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":11,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1450,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":12,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 644.969 1 -total"," 33.34% 215.022 1 Шаблон:Taxonbar-lat"," 32.92% 212.303 1 Шаблон:Taxobox-lat"," 30.74% 198.290 1 Шаблон:Taxobox-lat/core"," 24.68% 159.179 14 Шаблон:Taxobox_colour"," 19.35% 124.774 1 Шаблон:Commonscat"," 15.17% 97.835 14 Шаблон:Delink"," 10.73% 69.196 1 Шаблон:Reflist"," 10.04% 64.733 1 Шаблон:If_empty"," 8.99% 58.014 11 Шаблон:Sets_taxobox_colour"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.241","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":4650084,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1245","timestamp":"20190701065042","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Damani","url":"https://sr.wikipedia.org/wiki/Damani","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q53099","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q53099","author":"@type":"Organization","name":"u0421u0430u0440u0430u0434u043du0438u0446u0438 u043fu0440u043eu0458u0435u043au0430u0442u0430 u0412u0438u043au0438u043cu0435u0434u0438u0458u0435","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2008-08-23T23:27:18Z","dateModified":"2018-09-28T20:57:57Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7c/Procavia_capensis.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":130,"wgHostname":"mw1275"););
