بیابانی مەزن ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە بیابانی مەزنەوە مێنۆی ڕێدۆزی
جوگرافیای ئەفریقاجوگرافیای لووتکەی عەرەبی
عەرەبیبیابانەیەباکووری ئەفریقامێرگەبانێکیمیسرەوەلیبیاجەزائیرچیای ئەتڵەسئەتڵەس تەللیئەتڵەس سەحراویچیای ئەتڵەسکۆردۆفاندارفۆرسودانمیسرسودانلیبیاتونسجەزائیرمۆریتانیاچادمالینەیجەرئەریتریانیلەڕووباری سێنیگالیشی
بیابانی مەزن
Jump to navigation
Jump to search
بیابانی مەزن (بە عەرەبی: الصحراء الكبرى) کە بە مانای (بیابانی زۆر گەورە یاخود بیابانی مەزن) دێت. ئەو بیابانەیە کە بەشێکی زۆری خاکی باکووری ئەفریقا داگیردەکات و بە گەورەترین بیابان دادەنرێت لە جیھاندا کە ڕووبەرەکەی زیاتر لە ٩ ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشەیە، وە بوونی مێرگەبانێکی یەکجار زۆری تێدا بەدی دەکرێت نمونە لەسەر ئەو مێرگەبانانە وەک مێرگربانەکانی (دەرەوە و ناوەوە و فرافرە و سێوە و ھەروەھا ئەو مێرگەبانانەی دەکەونە کەناراوەکانی میسرەوە و مێرگربانی کوفرە لە لیبیا و مێرگەبانی عەین سالح و توتجەرت لە جەزائیر)، ھەروەھا بیری نەوتی زۆری لێیە وەک (علمین و ڕەزاق و مەلیحە و ئوم بەڕەکە و ئەبوو غرادیق لە میسر) و (مەبڕوک و زڵیتن و جالو و حوفڕە لە لیبیا) و (عەھانە و عەقڕەب قاسی و حاسی مەسعوود و تونجەرتین و زرازتین لە جەزائیر).
ھەروەھا لەم بیابانەدا زنجیرە چیای ئەتڵەس ھەڵکەوتووە کە بریتییە لە دوو زنجیرە چیای بەرز کە گەمارۆی ناوچەیەکی زورگاوی (گردۆڵکەیی) دەدەن کە دەکەوێتە نێوان ھەردووکیانەوە و بەناوبانگترین بەرزایی لەو ناوچەیە زورگی شەتوتەیە لە جەزائیر. ئەم زنجیرە چیایە لە دوو بەشی باکوور و باشوور پێکدێت کە بریتییە لە زنجیرە چیای ئەتڵەس تەللی لە باکوور و زنجیرە چیای ئەتڵەس سەحراوی لە باشوور. زنجیرە چیای ئەتڵەس دەکەوێتە باکووری ڕۆژئاوای بیابانی مەزن کە جگە لەم زنجیرە چیایەش چەندین چیای ھەمەجۆری تێدایە وەک (جەبەل ئەخزەر لە لیبیا) و (چیاکانی کۆردۆفان و دارفۆر لە ڕۆژئاوای سودان).
ئەم بیابانە یانزە دەوڵەت دەگرێتە خۆ کە ئەمانەن: میسر و سودان و لیبیا و تونس و جەزائیر و مۆریتانیا و چاد و مالی و نەیجەر و ئەریتریا. ھەروەھا ئەم بیابانە درێژترین ڕووباری جیھانی پێدا تێپەڕ دەبێت کە ڕووباری نیلە و جگە لەوێش ڕووباری سێنیگالیشی پێدا تێپەڕ دەبێت.
ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە بیابانی مەزنەوە
بیابانی مەزن ڕووبەرێکی زۆر بەرفراوانی ئەم دەوڵەتانە دادەپۆشێت:
جەزائیر
لیبیا
میسر
توونس
مەغریب
مۆریتانیا
مالی
سوودان
نیجەر
چاد
پۆلەکان:
- جوگرافیای ئەفریقا
- جوگرافیای لووتکەی عەرەبی
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.140","walltime":"0.203","ppvisitednodes":"value":502,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":6769,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":620,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":7,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 137.937 1 -total"," 48.80% 67.311 10 داڕێژە:ئاڵا"," 45.58% 62.865 1 داڕێژە:بێسەرچاوە"," 43.98% 60.663 1 داڕێژە:Ambox"," 5.71% 7.878 1 داڕێژە:Country_data_جەزائیر"," 5.35% 7.386 1 داڕێژە:Country_data_مۆریتانیا"," 4.62% 6.373 1 داڕێژە:نووسەی_عەرەبی"," 4.58% 6.323 1 داڕێژە:Country_data_نیجەر"," 4.50% 6.204 1 داڕێژە:Country_data_مالی"," 4.45% 6.139 1 داڕێژە:Country_data_سوودان"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.015","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":763819,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1318","timestamp":"20190615231159","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0628u06ccu0627u0628u0627u0646u06cc u0645u06d5u0632u0646","url":"https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%85%DB%95%D8%B2%D9%86","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q6583","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q6583","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2012-11-21T13:08:01Z","dateModified":"2019-03-28T20:02:01Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Hoggar8.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":125,"wgHostname":"mw1333"););