بیابانی مەزن ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە بیابانی مەزنەوە مێنۆی ڕێدۆزی
جوگرافیای ئەفریقاجوگرافیای لووتکەی عەرەبی
عەرەبیبیابانەیەباکووری ئەفریقامێرگەبانێکیمیسرەوەلیبیاجەزائیرچیای ئەتڵەسئەتڵەس تەللیئەتڵەس سەحراویچیای ئەتڵەسکۆردۆفاندارفۆرسودانمیسرسودانلیبیاتونسجەزائیرمۆریتانیاچادمالینەیجەرئەریتریانیلەڕووباری سێنیگالیشی
بیابانی مەزن
Jump to navigation
Jump to search
وێنەی یەکێک لە مێرگەبانەکانی بیابانی مەزن
کەوانەی بەردین لە بیابانی مەزن ئەو بەشەی دەکەوێتە لیبیاوە
وێنەیەکی جوگرافی بیابانی مەزن کە لە ڕێی مانگی دەستکردەوە گیراوە
بیابانی مەزن (بە عەرەبی: الصحراء الكبرى) کە بە مانای (بیابانی زۆر گەورە یاخود بیابانی مەزن) دێت. ئەو بیابانەیە کە بەشێکی زۆری خاکی باکووری ئەفریقا داگیردەکات و بە گەورەترین بیابان دادەنرێت لە جیھاندا کە ڕووبەرەکەی زیاتر لە ٩ ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشەیە، وە بوونی مێرگەبانێکی یەکجار زۆری تێدا بەدی دەکرێت نمونە لەسەر ئەو مێرگەبانانە وەک مێرگربانەکانی (دەرەوە و ناوەوە و فرافرە و سێوە و ھەروەھا ئەو مێرگەبانانەی دەکەونە کەناراوەکانی میسرەوە و مێرگربانی کوفرە لە لیبیا و مێرگەبانی عەین سالح و توتجەرت لە جەزائیر)، ھەروەھا بیری نەوتی زۆری لێیە وەک (علمین و ڕەزاق و مەلیحە و ئوم بەڕەکە و ئەبوو غرادیق لە میسر) و (مەبڕوک و زڵیتن و جالو و حوفڕە لە لیبیا) و (عەھانە و عەقڕەب قاسی و حاسی مەسعوود و تونجەرتین و زرازتین لە جەزائیر).
ھەروەھا لەم بیابانەدا زنجیرە چیای ئەتڵەس ھەڵکەوتووە کە بریتییە لە دوو زنجیرە چیای بەرز کە گەمارۆی ناوچەیەکی زورگاوی (گردۆڵکەیی) دەدەن کە دەکەوێتە نێوان ھەردووکیانەوە و بەناوبانگترین بەرزایی لەو ناوچەیە زورگی شەتوتەیە لە جەزائیر. ئەم زنجیرە چیایە لە دوو بەشی باکوور و باشوور پێکدێت کە بریتییە لە زنجیرە چیای ئەتڵەس تەللی لە باکوور و زنجیرە چیای ئەتڵەس سەحراوی لە باشوور. زنجیرە چیای ئەتڵەس دەکەوێتە باکووری ڕۆژئاوای بیابانی مەزن کە جگە لەم زنجیرە چیایەش چەندین چیای ھەمەجۆری تێدایە وەک (جەبەل ئەخزەر لە لیبیا) و (چیاکانی کۆردۆفان و دارفۆر لە ڕۆژئاوای سودان).
ئەم بیابانە یانزە دەوڵەت دەگرێتە خۆ کە ئەمانەن: میسر و سودان و لیبیا و تونس و جەزائیر و مۆریتانیا و چاد و مالی و نەیجەر و ئەریتریا. ھەروەھا ئەم بیابانە درێژترین ڕووباری جیھانی پێدا تێپەڕ دەبێت کە ڕووباری نیلە و جگە لەوێش ڕووباری سێنیگالیشی پێدا تێپەڕ دەبێت.
ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە بیابانی مەزنەوە
بیابانی مەزن ڕووبەرێکی زۆر بەرفراوانی ئەم دەوڵەتانە دادەپۆشێت:
جەزائیر
لیبیا
میسر
توونس
مەغریب
مۆریتانیا
مالی
سوودان
نیجەر
چاد
پۆلەکان:
- جوگرافیای ئەفریقا
- جوگرافیای لووتکەی عەرەبی
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.140","walltime":"0.203","ppvisitednodes":"value":502,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":6769,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":620,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":7,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 137.937 1 -total"," 48.80% 67.311 10 داڕێژە:ئاڵا"," 45.58% 62.865 1 داڕێژە:بێسەرچاوە"," 43.98% 60.663 1 داڕێژە:Ambox"," 5.71% 7.878 1 داڕێژە:Country_data_جەزائیر"," 5.35% 7.386 1 داڕێژە:Country_data_مۆریتانیا"," 4.62% 6.373 1 داڕێژە:نووسەی_عەرەبی"," 4.58% 6.323 1 داڕێژە:Country_data_نیجەر"," 4.50% 6.204 1 داڕێژە:Country_data_مالی"," 4.45% 6.139 1 داڕێژە:Country_data_سوودان"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.015","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":763819,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1318","timestamp":"20190615231159","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0628u06ccu0627u0628u0627u0646u06cc u0645u06d5u0632u0646","url":"https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%85%DB%95%D8%B2%D9%86","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q6583","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q6583","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2012-11-21T13:08:01Z","dateModified":"2019-03-28T20:02:01Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Hoggar8.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":125,"wgHostname":"mw1333"););
